دالک

ایرادی که خودم به نظر خودم درباره رسم الخط گرفتم این بود که اگر ما کلمات مرکب را جدا از هم بنویسیم ممکن است که با کسره اضافه خوانده شود. و رخ دادن این اشتباه بسیار محتمل است و تقصیر خواننده هم نیست.

مثلا اگر کلمه ای مثل " پیمانکار" را بر اساس نظر  من " پیمان کار" بنویسیم؛می تواند با کسره اضافه خوانده شود و کل معنای عبارت را نابود کند.

راه حل من همان راه حل معروف استفاده از " نیم فاصله" است.اما نه فقط در چاپ خانه ها؛ بلکه این نیم فاصله باید سرایت کند به دست خط ما و به موبایل هایمان و کامپیوتر هایمان و تایپ کردن هایمان.

خوبی استفاده از نیم فاصله -  همان طور که ازاسمش مشخص است - این است که نه فاصله کامل است و نه پیوستگی؛ بلکه یک چیزی بین این دو ست.

وقتی ما کلمه مرکبی را با نیم فاصله می نویسیم؛ در واقع داریم نشان می دهیم که :

الف) می دانیم چه می نویسیم و روی نوشته مان دقت داریم و کلمات ملکه ذهن ما نیستند مانند جدول ضرب؛ که بدون فکر بنویسیم برود.این مسئله خیلی مهم است؛ خیلی وقت ها اصلا ما دقت نمی کنیم که کلمه مرکبی که استفاده می کنیم اصلا چه اجزایی دارد و چرا این اجزا ترکیب شده اند. ما باید از فارسی لذت ببریم؛ خیلی بد است که زبان فقط وسیله ارتباط باشد.البته این نظر من است و دلیلی هم ندارد که درست باشد.

ب) این دو کلمه استقلال معنایی دارند.

پرانتزی برای استقلال معنایی :

تصور کنید می خواهیم مثلا سالاد درست کنیم؛ مواد سالاد را با هم مخلوط می کنیم؛اما سالاد جوری است که معلوم است داخلش چیست و حتی می شود موادش را از هم جدا کرد.

اما اگر بخواهیم شربت درست کنیم؛ موادی که داخل شربت هستند با هم ممزوج شده اند و جدا کردنشان ممکن نیست هر چند اگر کسی دانشش را داشته باشد می فهمد که شربت از چه موادی تشکیل شده است.

لغت های مرکب هم همین طورند.بعضی هاشان مثل همان سالاد مذکور هستند و بعضی هاشان مثل شربت.بعضی از این کلمه ها جوری اند که معلوم است چی هستند و اجزایشان چیست و ما داریم چه می گوییم.مثل غزل خوان.هم کلاسی.نقش بند.

 ولی بعضی کلمات مرکب آن قدر اجزایشان قاطی شده که بدون شناخت و سواد اجزایشان قابل تشخیص نیست و اگر تشخیص بدهیمشان هم جدا کردنشان ممکن نیست.مثل آشپز.مثل سیمرغ.

ج) این دو کلمه در عین این که استقلال معنایی دارند؛ به نوعی با هم متصل و مرتبطند.مثلا اگر آش با پز در ارتباط نبود که اصلا کلمه آشپز ایجاد نمی شد.

حتی مشکل تخت جمشید هم با نیم فاصله حل خواهد شد؛بنای تخت جمشید را با نیم فاصله خواهیم نوشت و تخت آقا جمشید را با فاصله.

* پرانتزی برای یک جور نویسی

چرا یک جور نویسی؟

جوابش خیلی ساده است.یک مثال می زنم.شما اگر بروید لندن؛ اگر تافل هم داشته باشید اما نصف جملاتتان را با لهجه انگلیسی و نصف دیگرش را با لهجه آمریکایی صحبت کنید؛قطعا فکر می کنند که شما انگلیسی نمی دانید.

دست خط هم همین طور است.اگر ما نصف افعال نوشته را به پیشوند ها بچسبانیم ونصف دیگر را جدا بنویسیم؛ معلوم است که به نوشته فکر نکرده ایم و همینطور برای خودمان نوشته ایم و رفته ایم.

هر کس حق دارد رسم الخطش را خودش انتخاب کند ولی وقتی انتخاب کرد باید به آن عمل کند.همان قضیه انسان شوروی است و عالم بی عمل و زنبور بی عسل.

از طرفی دیگر؛ وقتی ما نوشته ای را می خوانیم که یک جا نوشته "میرود" و جای دیگر نوشته "می رود"؛ از سرعت و روانی خواندن ما کم می شود و در واقع نوعی ترمز است برای متن.شاید ما خودمان متوجهش نباشیم اما خواه ناخواه به ادامه خواندن آن نوشته بی علاقه می شویم و فکر می کنیم که چقدر نوشته خسته کننده ایست. و تازه اشتباه در خواندن همچین متنی خیلی بیشتر می شود.

مثالش را می شود در کتاب هایی دید که چند جور چاپ شده اند.

من برای مقایسه عمل کردن به یک جور نویسی و عمل نکردن به آن؛ دو کتاب را اسکن کردم که تاریخ چاپشان تقریبا یکیست. یکی کتاب زنجیر عشق" دافنه دو موریه" که سال چاپش ۱۳۵۶ است وچاپ تهران هم هست و دومی کتاب "مردم سرباز به دنیا نمی آیند" اثر کنستانتین سیمونوف که چاپ ۱۹۷۹ و برای بنگاه نشریات پروگرس مسکو و چاپ اتحاد شوروی است.با ترجمه "آلک قازاریان" و آرایش کتاب " آ.واسین".

و خیلی جالب است که کتابی که در مسکو چاپ شده خیلی ویراستاری درست تری دارد  از کتابی که در خود تهران چاپ شده است!!!